W artykule pod tytułem :
” 7 kroków do zbudowania odporności organizmu naturalnymi metodami” wskazywałam jak istotna jest właściwa dieta różnorodna, różnokolorowa (mówiąc o diecie mam na myśli sposób odżywiania, a nie odchudzania). Powinna zawierać m.in. węglowodany, tłuszcze, białka pełnowartościowe i niepełnowartościowe.
Spis treści
Dzisiaj chciałabym zatrzymać się przy składniku, który po wodzie, występuje w największej obfitości w naszym organizmie t.j. białkach.
Czy pamiętasz?, że nasz organizm to:
- Woda około 60-70% masy dorosłego człowieka
75% masy dziecka i ponad 90% masy noworodka,
2. 20% białek,
3. 10% tłuszczów,
4. 1% węglowodanów,
5. 4% soli mineralnych.
Bez wody nie zajdzie żaden proces przemiany materii. Więcej na temat wody pod linkiem >> Poznaj Sekret Zdrowego Życia <<
Jak już wspomniałam, obok wody najobficiej w organizmie człowieka występują białka bo ok 20%.
Czym są i jaką rolę pełnią w naszym organizmie białka pełnowartościowe i niepełnowartościowe?
Białka to podstawowy materiał z którego zbudowana jest protoplazma i struktura komórek spełniających czynności życiowe. Stanowią podstawowy składnik pokarmowy ludzi i zwierząt. Zbudowane są z: węgla, wodoru, tleni, azotu, prawie wszystkie zawierają siarkę, a niekiedy inne pierwiastki np. żelazo, fosfor, selen, miedź, jod.
- – Białka odgrywają olbrzymią rolę w procesach życiowych jako budulcowe i energetyczne składniki pożywienia, niezbędne dla rozwoju, utrzymania i odnowy komórek.
- – Budują nasze mięśnie, krew, kości, skórę, serce, mózg.
- – Przyspieszają gojenie ran, naprawiają tkanki, wchodzą w skład krwi, limfy.
- – Biorą udział w przemianie materii, regulują równowagę kwasowo – zasadową organizmu.
- – Nadzorują kwasy nukleinowe DNA, RNA tj. nasz kod genetyczny.
- – Pobudzają nasze kubki smakowe, są składnikiem ciał odpornościowych – chroniąc nas przed działaniem szkodliwych czynników zewnętrznych i wewnętrznych.
- – Białka to również nośnik m.in. wit. A, żelaza, tlenu, dwutlenku węgla, a ponadto są aktywne biologicznie jako receptory, hormony, enzymy.
Dzienne spożycie białka powinno wynosić od 10 do 15% dostarczanej energii tj. ok. 1 g na 1 kg masy ciała, ale zwróć uwagę na przyswajalność przez organizm (wynosi średnio 84,5%).
Pamiętaj!
1 gram białka dostarcza organizmowi energii ok. 4 kcal.
Jeżeli nie dostarczysz swojemu organizmowi odpowiedniej ilości i jakości białek, będzie on zużywał białka ustrojowe na pokrycie niedoborów energetycznych.
Ze względu na zawartość aminokwasów białka dzielą się na:
Białka pełnowartościowe
zawierające wszystkie aminokwasy zarówno:
– endogenne (nasz organizm sam potrafi je syntetyzować)
– egzogenne, których to organizm ludzki nie potrafi wytworzyć – musi je otrzymać z pożywieniem, są to: walina, leucyna, izoleucyna, treonina, metionina, lizyna, fenyloalanina i tryptofan.
Zawarte w białkach aminokwasy posiadają proporcje zbliżone do naszych ustrojowych.
Istnieją dwa aminokwasy zaliczane do egzogennych arginina i histydyna, które zaspokajają potrzeby dorosłego człowieka, ale zbyt małej dla organizmu rozwijającego się, dlatego nazywane są względnie egzogennymi.
Źródłem białek pełnowartościowych są m.in. mięso wieprzowe, wołowe cielęce, drobiowe, przetwory mleczarskie (sery twarogowe, dojrzewające), ryby.
Podkreślić należy, że
wzorcowy profil aminokwasowy mają jaja kurze. Zawierają komplet niezbędnych aminokwasów, minerałów witamin najlepiej wchłanianych przez organizm ze wszystkich pokarmów.
Wg prof. Tadeusza Trziszki jajo to doskonały surowiec z natury więcej pod linkiem http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C404464%2Cprof-tadeusz-trziszka-jajo-to-doskonaly-surowiec-z-natury.html
Białka częściowo niepełnowartościowe
– posiadają wszystkie aminokwasy lecz niektóre z nich w niedostatecznych ilościach nie pokrywających wszystkich potrzeb organizmu.
To głównie białka zbóż (ubogie w lizynę) owsa, oraz roślin strączkowych (bobu, soczewicy, grochu, fasoli)
Białka niepełnowartościowe
– nie zawierającego jednego lub więcej aminokwasów egzogennych, względnie zawierające te aminokwasy w ilościach bardzo małych (rośliny strączkowe, ziemniaki, przetwory zbożowo – mączne) niepokrywających wszystkich potrzeb organizmu.
Trwałość białek
- Białka należą do związków bardzo nietrwałych. Pod działaniem drobnoustrojów ulegają zepsuciu. Jeżeli są pokryte pleśnią – nawet nie próbuj ich uzdatniać np. przez odcinanie, płukanie, to im nie pomoże. Natomiast Ty możesz zatruć się, jedząc je.
Łącząc białka pełnowartościowe i niepełnowartościowe uzyskasz białko pełnowartościowe.
Ze względu na budowę chemiczną dzielimy je na:
– proste zbudowane z aminokwasów tj. związków zawierających pierwiastki niezbędne do życia – węgiel, wodór, tlen i azot, niektóre zawierają również siarkę.
– złożone – oprócz podstawowego łańcucha białkowego (aminokwasów) posiadają inne grupy tzw. prostetyczne m.in. fosforoproteiny np. kazeinę występującą w mleku, chromoproteiny – zawierają część barwnikową np. chlorofil, hemoglobina .
Niedobór
Niedobór białka w organizmie powoduje m.in.:
– oznaki przedwczesnego starzenia się,
– podatność skóry na infekcje grzybowe,
– łamliwość paznokci i włosów,
– anemię, depresję,
– problemy z koncentracją,
– bóle mięśni i stawów,
– obrzęki,
Nadmiar
Nadmiar białka prowadzi m.in. do:
– rozwoju chorób tzw. cywilizacyjnych ,
– zaburzenia metabolizmu,
– problemów trawiennych,
– nadwagi,
– cukrzycy,
– odwodnienia organizmu,
– zwyrodnienia stawów,
– nowotworów.
Przeanalizuj jakie białka są Twoim budulcem.
Pamiętaj! Białka pełnowartościowe i niepełnowartościowe oraz częściowo niepełnowartościowe dostarczą wszystkich niezbędnych aminokwasów.
– dostarczenie odpowiednich ilości aminokwasów egzogennych warunkuje prawidłowe funkcjonowanie organizmu,
– bardzo ważna jest różnorodność tego co jesz, bo umożliwia dostarczenie wszystkich niezbędnych organizmowi składników.
05.10.2018 r Autor:
Krystyna Krutewicz
Zespół: 7team4you
Źródło:
- Porady Lekarza Rodzinnego Zdrowe Odżywianie. Wyd. Literat
- Towaroznawstwo Produktów Spożywczych Praca zbiorowa pod red. Prof. dra Aleksandra Lempki, (PWE 1970)
- Słownik Towaroznawczy Artykułów Żywnościowych Wyd. Przem. Lekkiego i Spoż. W-wa 1968
- Czy wiemy co jeść CO POMAGA A CO SZKODZI Reader’s Digest Association Limited 1996
- http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C404464%2Cprof-tadeusz-trziszka-jajo-to-doskonaly-surowiec-z-natury.html